کنترل زمان توسط انسان

دکتربتسابه مهدوی

 

یکى از مسائل مهم فلسفى که مورد توجه و اختلاف فلاسفه است، مسئله زمان است که نظریات مختلفی درباره آن مطرح است.

 

مشاهیر فلاسفه می گویند زمان مقدار حرکت است و موجودى است غیر قارالوجود و متقوم به حرکت و حرکت حامل آن است.

 

در این‌که ما انسان‌ها در عملیات و کارها و حرکات و سکنات خود ترتیبى را رعایت مى‌ کنیم؛ حال به طور ارادى و یا به طور غیر ارادى. نخست کارى را انجام مى‌ دهیم و بعد از آن مى‌ پردازیم به کار دیگر از آفتاب تا آفتاب سه وعده غذا مى‌ خوریم، مقدارى تفریح مى‌ کنیم و مقدارى کارهاى دیگر انجام مى‌ دهیم، مى‌ خوابیم بیدار مى‌ شویم، براى کارهاى خود برنامه مى‌ نویسیم بعضى را مقدم مى‌ داریم و پاره‌ اى را مؤخر و با شهود سطحى خود ملاحظه مى‌ کنیم که آفتاب طلوع مى‌ کند، به تدریج مسافتى از فضا یا آسمان را طى مى‌ کند به نیمه آسمان مى‌ رسد، به طرف مغرب نزدیک و نزدیک‌تر مى‌ شود تا غروب مى‌ کند، این عملیات و این حرکات در یک امتدادى انجام مى‌ شود، امتدادى که ما احساس مى‌ کنیم، امتدادى که واقعى است نه خیالى و تصوّرى این امتداد را ما زمان مى‌ نامیم و تجزیه به اجزا مى‌ کنیم و نام آنها را ساعت، نیم ساعت، ربع ساعت و بالأخره دقیقه و ثانیه و ...

 

وقتی به مسئله مدیریت زمانی می پردازیم، می بینیم در متون مقدس دینی و سخنان بزرگان شریعت و فرهنگ، اشارات متعددی به این موضوع شده است. در قرآن کریم خداوند به زمان قسم یاد کرده می فرماید: «والعصر»، [۲] طبیعی است خداوند به چیزهایی قسم می خورد که ارزش و اهمیت فوق العاده ای دارند. این نشان می دهد که زمان به لحاظ دینی نیز برای ما جایگاه ممتازی دارد

زمان یکی از ارزشمندترین سرمایه هر فرد است و در واقع سرمایه ای برگشت ناپذیر در اختیار انسان است که غیر قابل خریداری و غیر قابل تولید و بازیافت است، این سرمایه عظیم خدادادی در صورتی می تواند به نحو احسن برای انسان مفید باشد که با مدیریت صحیح به کنترل درآید؛ یعنی انسان با برنامه ریزی دقیق می تواند از این موهبت الاهی بهترین بهره وری را داشته باشد که در این راستا صاحب نظران مدیریت براین باورند که کاربرد مفهوم مدیریت زمان صحیح نیست و به جای آن استفاده از برنامه ریزی زمان مطلوب تر است. در واقع بیشتر صاحب نظران علم مدیریت معتقدند که زمان در اصل اداره شدنی نیست و نمی توان حرکت آن را کند یا تند کرد، از این رو از مدیریت زمان، مدیریت بر خویشتن را استنباط می نمایند و تنها به ارائه برنامه ها و طرح هایی جهت جلوگیری از اتلاف وقت و استفاده حداکثر از زمان اکتفا می کنند، خواه ناخواه زمان می گذرد و در واقع ما هستیم که باید از آن به نحو احسن استفاده کنیم.

 

الک مکنزی در کتاب "مدیریت بهره وری از زمان" کنترل را چنین تعریف می کند: کنترل زمان بدین معنا است که قصور در عدم بهره گیری کافی از زمان متوجه خود شخص است نه سایر افراد. از این رو باید با همه توان کوشید تا عادات جا افتاده را ترک کرد و باید بر کشش های منفی طبیعت انسانی چیره شد .

دکتر بتسابه مهدوی

10شهریور1395

تهران