سفره های ماه مبارک رمضان
دکتر بتسابه مهدوی
سفره افطار
لحظه پایانی روز که خورشید با دامن سرخ خود آرام آرام دور می‌شود لحظه‌ای که مؤمن یک روز را با اطاعت امر به سر می‌رساند، سفره‌ای می‌گشاید، سماور پیر در گوشه‌ای از سفره مانند مادربزرگ‌ها زیر لب آواز می‌خواند نان تازه و پنیر، خرما و... هرکدام در گوشه‌ای از سفره خود را جا داده‌اند صدای دعا از مسجد محل به گوش می‌رسد و روزه‌دار زمزمه‌کنان با خدای خود راز و نیاز می‌کند و با شنیدن صدای اذان روزه خود را می‌گشاید.
در روایت آمده که پیامبر (ص) با خرما یا چیزی افطار می‌کردند و این همان رسمی است که در میان مسلمانان جهان وجود دارد، چنان که در کشور ما هم به خرما و زولبیا و بامیه افطار می‌شود. شاید به همین دلیل است که پخت انواع شیرینی در کشورهای مختلف، در ماه رمضان رونق دیگری دارد و بعضی از این شیرینی‌ها مخصوص این ماه تهیه می‌شوند.
مثلاً در ترکیه کنافه و باقلوا توسط زنان تهیه می‌شود، در اسلونی انواع نان‌های افطار، باقلوا و حرقه، در لبنان انواع شیرینی‌های لبنانی مانند مشبک، قطایف، کنافه، کلاج، شعیبیاتف المفروکه، قاروتیه و بحصالینو، در امارات و بحرین هریس، در پاکستان جلیبی که همان زولبیای ایران است، در تاجیکستان نشالا و حلوا کنجدی و در ساحل عاج شیر برنج در اغلب کشورهای اروپایی و امریکایی هم، مسلمانان مشتری بازارها و رستوران‌های عربی هستند و از شیرینی‌ها و غذاهای آسیایی بهره می‌برند البته غیر از شیرینی‌های نام برده شده در ایران نان و پنیر و سبزی و گردو و سوپ نیز گذاشته می‌شود.
سفره اطعام ماه رمضان
از عادات پسندیده نه تنها ما مسلمانان بلکه دیگر ادیان، اطعام و دعوت دیگران به غذا در مناسبت‌های مختلف دینی است. هریک از ما در ماه‌های محرم و صفر و رمضان و حتی در مناسبت‌های میلاد و جشن و سرور، بر سر سفره‌ای دعوت شده و یا در روزهای مختلف سال به ویژه شب‌های جمعه و عصرهای پنج‌شنبه دست کم به خرمایی و یا شیرینی و نقل و نباتی میهمان شده‌ایم.
هیچ کس گرسنه نمی‌ماند همه مهمان خدا بودند در میان مردم قدیم همانقدر که کفران نعمت مطرود بود، هیچ شکمی گرسنه نمی‌ماند و کافی بود در کوچه و خیابان کسی ندای گرسنگی سردهد، در اندک مدتی در خانه‌ها باز می‌شد تا ثواب این عمل صواب، نصیب اولین کسی شود که آن گرسنه را سیر کرده بود. در ماه رمضان اعمال خلاف اخلاف و شرع به حداقل خود می‌رسید و چه بسا بسیاری از اعمال مطرود ترک می‌شد و افراد با درس گیری از عمل خود، اعمال نکوهیده را به کناری می‌گذاشتند.
خدایا روزی کن که من اطعام طعام کنم و افطاری دهم.
در ماه مبارک رمضان یکی از چیزهایی که بسیار اهمیت دارد اطعام نمودن و سفره میهمانی پهن کردن برای فقیران و مستمندان در راه رضای خداوند است که از ثواب و منزلت بسیار بالایی برخوردار است. تا آنجایی که نبی مکرم اسلام در خطبه شعبانیه که در روزهای پایانی ماه شعبان در رابطه با فضائل و اعمال ماه مبارک رمضان ایراد فرمودند در ارتباط پاداش افطاری دادن به روزه‌داران در ماه فرمودند:
هرکس در این ماه مبارک روزه‌داری را طعام و افطاری دهد، روز قیامت که قدم‌ها بر صراط می‌لغزد قدم او نخواهد لغزید. در این هنگام یکی از مسلمانان سؤال کرد: یا رسول‌الله اگر چنانچه کسی این توانایی را نداشته باشد که دیگران را مهمان کند و به آنان اطعام داده، آنها را سیر کند چه کند؟ حضرت فرمودند: حتی اگر می‌تواند که به نصف خرما یا جرعه آبی دیگران را مهمان کند برای دوری از آتش جهنم، انجام دهد.
در ماه مبارک رمضان یکی از چیزهایی که بسیار اهمیت دارد اطعام نمودن و سفره میهمانی پهن کردن برای فقیران و مستمندان در راه رضای خداوند است که از ثواب و منزلت بسیار بالایی برخوردار است.
سفره سحری
در دل نیمه‌های شب صدایی نجواکنان او را می‌خواند مؤمن برای خلوص نیت برای نزدیکی به معبودش خود را آماده می‌کند پهن نمودن سفره، چیدن خوراکی‌هایی که او را یاری کند تا بتواند امر حق را اجابت کند و عبادت شبانگاهی از آداب سحرهای ماه رمضان می‌باشد.
وعده سحری در ماه رمضان مانند صبحانه روزهای عادی است و مهم‌ترین وعده غذایی به حساب می‌آید و از آنجا که تمام غذاهایی که در این وعده مصرف می‌شوند، انرژی مورد نیاز و مواد مغذی لازم را تأمین می‌کنند، افراد در طول روز دچار افت قند خون، کاهش تمرکز و پایین آمدن توان کاری نخواهند شد. سحری مانند یک صبحانه کامل یا یک ناهار سبک است و خوردن سالاد و میوه را در سحری نباید فراموش کرد، زیرا برای کاهش احساس گرسنگی و تشنگی بسیار مؤثر است. حداقل سالادی را که می‌توان تهیه کرد از خیار و گوجه فرنگی است که می‌توان با افزودن کمی هویج یا جوانه گندم، عدس و ماش به ارزش غذایی آن افزود. بهترین سبزی که می‌توان به عنوان سالاد در سحر مصرف کرد، کاهو است. این سبزی در مقایسه با سایر سبزی‌ها، دارای آب بسیار بالایی است و به همین دلیل می‌تواند از احساس تشنگی در طول روز بکاهد و فیبر بالای آن مانع ابتلای روزه‌داران به پیوست می‌شود.
