زشت و زیبا
دکتر بتسابه مهدوی
خداوند، عالم هستی را بر اساس نظام علت و معلول (اسباب و مسببات) استوار کرده است. هیچ پدیدهای بدون علت به وجود نمیآید، هر آنچه در عالم هستی محقق میشود ناشی از علت و سبب خاصی است.
آتش علت سوزاندن است، پیدایش درخت میوه معلول قرار گرفتن نهال درون خاک با شرایط و کیفیت خاص و آب و هوای مناسب و غیره است. پیدایش انسان سالم و زیبا نیز معلول یک سلسله اموری است همچون شرایط خاص هنگام انعقاد نطفه، کیفیت تغذیه مادر در هنگام بارداری، نوع مواد و غذاها و داروهای مصرفی هنگام بارداری، ژنتیک و ... که هر یک از امور فوق در پیدایش نوزاد سالم و زیبا مؤثر است.
زشت یا زیبا بودن برخی انسانها و فرقهای دیگری که بین آنان است، معلول عوامل مختلفی است که به اختصار به بعضی از آنها اشاره میشود:
1-عامل وراثت: بسیاری از صفات جسمی و روحی انسانها در اثر وراثت از پدر و مادر و اجدادشان به آنها منتقل میگردد. هرچند در گذشته به این عامل مهم چندان توجهی نمیگردید، اما در روایات اهلبیت علیه السلام به این مسأله توجه جدی شده است. دانشمندان علوم طبیعی نیز در قرن اخیر به نقش عظیم این عامل تا حدودی پی بردهاند، چنان که امروزه علم ژنتیک به عنوان یکی از علوم حیاتی در مراکز معتبر علمی دنیا شناخته شده است.در زمینه تأثیر وراثت در انتقال صفات جسمی نظیر زیبایی، زشتی و... و صفات روحی نظیر شجاعت، ترس و... از طریق سلول و ژنهای نهفته در آن
2- تغذیه دوران بارداری: از عوامل مهم دیگر در زشتی و زیبایی و تفاوتهای دیگر افراد نسبت به همدیگر، نوع تغذیه مادران در هنگام بارداری است.
3- محیط، آب و هوا، تغذیه، مسکن و...: از دیگر عوامل مؤثر در نوع صفات جسمی - روحی فرزند، محیط جغرافیایی زندگی است. بدیهی است فرزندانی که در محیطهای گرمسیر یا سردسیر به دنیا میآیند و نیز نوع تغذیه آنان در نحوه ساختمان جسمی و روحیشان تأثیر بسزایی دارد. نمونههای عینی چنین تأثیری را میتوان در انسانهایی که هم اکنون در قارههای مختلف جهان زندگی میکنند، مشاهده نمود.
با توجه به نکات بیان شده، تفاوتهایی که بین انسانها - از نظر زشتی و زیبایی و... - به چشم میخورد هیچ گونه منافاتی با عدل الهی ندارد، چون اراده الهی در تدبیر نظام طبیعت بر اساس قوانینی است که خداوند در آن قرار داده است و این قوانین به هیچ نحو تغییرپذیر نمیباشد. بنابراین اگر شخصی زیبا یا زشت میباشد، در اثر عوامل خاصی است که در نظام طبیعت نهاده شده است.
به بیان دیگر در اعطاء کمالات و فیض از جانب خداوند هیچ نقصانی وجود ندارد بلکه در دریافت این کمالات و فیض الهی از جانب مخلوقات نواقص و تفاوتهایی وجود دارد و هر موجود بر اساس همان اسباب و عللی که بیان شد می تواند این کمالات را دریافت کند و جایگاه او از نظر میزان زیبایی یا استعداد و ... در این عالم تعیین می شود.
در منظر الهی، فرقی بین زشترویان و زیبارویان وجود ندارد و تنها معیار برتریشان تقوای الهی میباشد؛ البته چون زیبایی در برابر زشتی، نعمتی محسوب میگردد، از این رو تکلیف صاحبان سیمای خوش بیشتر از دیگران است. آنان باید حق آن نعمت را ادا نموده و در حفظ و پاکدامنی شان مراقبت بیشتری بنمایند.
در سایه همین تفاوتها است که زشتی و زیبایی اشیاء
و موجودات نمایان می شود. اگر واقعا همه انسانها از نظر زیبایی یا زشتی یکسان بودند
آیا واقعا دیگر زیبایی و زشتی معنا داشت. اگر عدالت این بود همه زیبا باشند و نه تنها
زیبا بلکه از نظر استعداد و ... همه یکسان باشند آیا واقعا ارزش زیبایی، علم و سایر
کمالات شناخته می شد؟ از تقابل زیبایی و زشتی با یکدیگر است که هر کدام از آنها جلوه
پیدا می کنند.
دکتر بتسابه مهدوی
10 آذر 1395
تهران
ارتباط با ما از راه کانال
