اساطیر ایران بخش چهارم
دکتر بتسابه مهدوی
هوشنگ و تَخمُورو(= تهمورث)
چنین می نماید که در ایران باستان چندین روایت درباره نخستین شاه وجود داشته است ،زیرا علاوه برجم دو شخصیت دیگر نیز نخستین شاه نامیده شده اند :هوشنگ و تهمورث. متن ها آن گونه که به دست ما رسیده اند دارای طرح خاصی از تاریخ و اسطوره هستند وی این دو نخستین شاه را در این طرح به صورت نخستین فرمانروایی افسانه ای، یکی پس از دیگری، گنجاندن، گر چه اینان روزگاری از اهمیت بیشتری برخوردار بوده اند.
هوشنگ در دوران های قدیم فر مانروای هفت اقلیم بود و بر مردمان و دیوان حکمرانی می کرد؛همه جادو گران و دیوا ن از برابر او گریختند . گمان می شد که مَزَنَه(مَزَن) همان مازندران باشد که مرز جنوبی آن کوه دماوند است .در مازندران دیوان و جادو گر ان بسیاری اقامت داشتند که دو سوم آنان در روی زمین بود و از او و همسرش نژاد ایرانیان به وجود آمد .
تهمورث مانند هوشنگ و دیگر مردمان نیک سیرت ،دیوان را شکست داد. به بت پرستان و مردان و زنان جادوگر تاخت و حرمت راستین آفریدگار را رواج داد و گویند که در نبرد با شر ،اهریمن را به شکل اسبی در آورد و به مدت سی سال سواربر او گرد جهان گشت . برگرفته از شناخت اساطیر ایران (جان هینلز)
یِمه (جم)
جم شخصیت دیگری است که به مجموعه عقاید دوران هند و ایرانی تعلق دارد. گرچه سنت های هندی و ایرانی در شماری از جزئیات با هم توافق دارند ، با این همه شخصیت کلی جم مشخصا با شخصیت یَمَه (در هند) تفاوت دارد.
مشخصۀ برجستۀ یَمَه در وداها این است که وی نخستین کس از بیمرگان است که مرگ را بر گزید: « او مرگ را برگزید تا خدایان را خشنود سازد، بیمرگی را برنگزید تا فرزندان خود را خشنود کند.»
رستم
ملقب به تهمتن . پهلوان بزرگ ایران . فرزند زال و رودابه . نواده سام و مهراب کابلی که در عهد کیقباد و کیکاوس و کیخسرو با تورانیان جنگید و از خود دلاوری ها و رشادتهای شگفت انگیز بر جای گذاشت .
سنباد:
یکی دیگر از قیام کنندگان بر علیه حکوتهای غارتگر اعراب در ایران که به جان و مال و ناموس ایرانیان تجاوز میکردند . او اهل نیشابور بود و پس از اینکه منصور خلیفه عباسی - ابومسلم خراسانی را کشت وی در نیشابور به خونخواهی از ابومسلم که فردی ایرانی و وطن پرست بود برخواست و قیام کرد که در نهایت با شصت هزار نفر از یارانش توسط اعراب بیابانگرد و کشتارگر کشته شد .
دکتر بتسابه مهدوی
26 بهمن 1395
تهران
