راز چشمک زدن ستاره ها
دکتر بتسابه مهدوی
بشر هزاران سال است که چشم به اعماق فضا و ستارگانش دوخته و همواره این پرسش را از خود پرسیده که چرا ستاره ها چشمک می زنند.
آریستوتل فیلسوف یونان بوستان که حدود ۳ قرن پیش از میلاد مسیح زندگی می کرد معتقد بود اینکه ستاره ها چشمک می زنند به دلیل آن است که افراد برای تماشای آنها باید چشمانشان را بیش از حد باز کنند.
قرنها گذشت و اخترشناسان به این نتیجه رسیدند که شاید ستارگان مانند الماس در فضا می چرخند و به همین دلیل به نوعی برق می زنند و از دید ما اینگونه به نظر می رسد که چشمک می زنند.
این گمانه زنی ها تا اوایل قرن هجدهم میلادی ادامه داشت تا اینکه ایزاک نیوتن سرشناس به تمامی این نظرات بی پایه و اساس پایان داد و اعلام کرد که اتمسفر زمین را باید عامل شکل گیری وضعیتی دانست که در آن ستارگان در حال چشمک زدن به نظر می رسند.
امروزه به این پدیده دیدنی «برق زدن ستاره ای» گفته می شود. لارنه وایتهد فیزیکدان دانشگاه بریتیش کلمبیا در توصیف این پدیده می گوید: این فرآیند مانند نور روشنی است که در دوردست ها واقع شده و مانند یک منبع نوری کوچک شروع به تابش می کند. روشنایی این منبع نوری از دل هوایی می گذرد که همواره در حال تغییر و تحول است.
همزمان با عبور نور ستاره از لایه های مختلف اتمسفر زمین، فرآیند انکسار (شکست) نور روی می دهد مانند زمانی که نور خورشید به ظرف بزرگ آب می تابد. اگر در زیر آب قرار داشته باشیم و چشم به منبع نور بدوزیم آن را در حال تغییر و تحول می بینیم که علت آن هم تکان های آب و امواج شکل گرفته در آن است.
دکتر بتسابه مهدوی
2 مرداد 1396
