دلا
گنج العارفین:
دلا پرهیز از زهد ریائی
اگر تو طالب راه خدائی
هوا و کبر را از سر بدر کن
ز پندار و ز خود بینی حذر کن
مشو مغرور بر طامات و تلبیس
که تا ملعون نگردی همچو ابلیس
اگر صد سال در ناموس کوشی
ز جام وحدتش یک دم ننوشی
مکن دعوی ز زهد و پارسائی
ریا باشد طریق خود نمائی
ز دعوی بگذر و معنی طلب کن
مقام قرب اوادنی طلب کن
چو خودبینان مجو از خویش تحسین
که این ره را نشاید مرد خودبین
چنان کن زندگانی با خلایق
که باشند از تو راضی خلق و خالق
اگر خالق ز تو راضی نباشد
نماز و روزه جز بازی نباشد
ترا گر تکیه بر زهد و نماز است
مکن تکیه که خالق بی نیاز است
اگر تکیه کنی بر فضل او کن
چو سید جسم و جان را بذل او کن
مشو بر طاعت بسیار مغرور
که ابلیس از پی این گشت مقهور
هزاران سال طاعت بیش آورد
بشد باطل چو عجبی پیش آورد
سر این دشمنان دینار دون است
دگر نفست کز او جانت زبون است
مناز از شیخی و زهد و کرامات
که این راهی است پر خوف و پرآفات
در این ره دشمنان صعب ناکند
کمین کرده ترا بهر هلاکند
دگر کبر و نفاق و حرص و آز است
کز این ها کار بر مردم دراز است
مباش ایمن تو از ابلیس مکار
قوی دزدی است آن ملعون غدار
حسد را نیز بس دزدی قوی دان
که دارد همچو شیطان قصد ایمان
درازی امل دزدی قبیح است
نه پنهان است این نکته صریح است
بنه از سر درازی امل را
چه از خود دور می داری اجل را
چرا از مرگ دایم در نفوری
به تو نزدیک تو بس دور دوری
زمانی فکر کن در کار عالم
ببین کز دور آدم تا بدین دم
کیان بودند و این لحظه کجایند
سراسر غرق دریای فنایند
کجا شد آدم و کو نوح و جرجیس
کجا شد دانیال و شیث و ادریس
کجا شد یوسف صدیق و یعقوب
کجا شد یونس و ذوالکفل و ایوب
کجا شد حشمت و ملک سلیمان
کجا شد دانش بسیار لقمان
کو ابراهیم و اسمعیل و داوود
کو اسحق و کجا شد صالح و هود
کجا شد سرور اولاد آدم
محمد صدر و بدر هر دو عالم
همه رفتند و ما از پی روانیم
همانا کز شمار رفتگانیم
اگر جاهل نیی وز عاقلانی
مشو غره بدین دنیای فانی
که دنیا را نمی بینم مداری
ندارد کار عالم اعتباری
ز دنیا عاقبت چون رفتنی هست
به هر حالی که باشد مردنی هست
مکن در کار عالم عمر ضایع
ز دنیا با قلیلی باش قانع
که قانع در حقیقت پادشاه است
قناعت شیوه مردان راه است
قناعت کن قناعت کن قناعت
اگر خواهی که یابی این سعادت
اگر در حضرت او قرب یابی
ز ملک هر دو عالم رخ بتابی
دمی بی او نباشی همچو پاکان
مدام از غیر او باشی هراسان
چو تو صافی شوی از وحشت غیر
همه در عالم وحدت کنی سیر
چو تو با این صفت موصوف باشی
به وحدانیتش معروف باشی
چو الفت یافتی از حضرت او
زمانی رخ متاب از خدمت او
اگر ملک تو گردد ملک کونین
مشو غافل از او یک طرفة العین
که غفلت از طریق مفسدان است
طریق فاجران و مشرکان است
طریق اهل فسق و اهل نار است
طریق فاسقان بی مدار است
از این شیوه اگر بوئی بخواهی
برو پرهیز می کن از مناهی
اگر تو از مناهی دور باشی
یقین در حضرتش مغفور باشی
مرو زنهار در راه ملامت
ره تحقیق گیر و رو سلامت
ره تحقیق ما را راه شرع است
شریعت اصل و دیگر جمله فرع است
شریعت را طریق مصطفا دان
طریق ره روان راه دین دان
قدم در نه به پاکی در طریقت
که تا بوئی بیابی از حقیقت
حقیقت چیست در حق محو گشتن
ز خاطر غیر او را سهو گشتن
زجان و دل مر او را بنده بودن
همیشه بر درش افکنده بودن
به ذکر و طاعت او خو گرفتن
طریق و سیرت نیکو گرفتن
اگر با ذکر حق تو انس گیری
بمانی زنده جاویدان نمیری
تو تا با خلق عالم انس داری
بدان کاندر حضورش بی وقاری
ببر از خلق کز خلقت گزند است
قبول و رد خلقت پای بند است
منه دل بر زن و اولاد و فرزند
به غیر حق سر موئی مپیوند
ز جان و دل طلبکار خدا باش
ز خود بیگانه با او آشنا باش
مدام اندر سلوک راه دین باش
گمان بگذار و در راه یقین باش
درین ره هر چه داری پاک می باز
به دنیا و به عقبی هم مپرداز
اگر داری سر این راه برخیز
قدم درنه ز مال و جان بگریز
زن و فرزند و مال و جاه هیچ است
درین ره جز دل آگاه هیچ است
درین ره چون دلت آگاه گردد
ندیم حضرت الله گردد
اگر دربند مال و جاه باشی
همیشه مفسد و گمراه باشی
اگر مقبول باشی و مؤدب
یقین در حضرتش گردی مقرب
ز قرب او چو گردد طالعت سعد
به توفیقش چنان گردی که من بعد
نباشد غیر او را در دلت راه
ز خاطر محو گردد ما سوی الله
کسی را این صفت گردد مسلم
که آزاده بود از هر دو عالم
نباشد هر گزش میلی به دنیا
ز همت سر فرو نارد به